Strabizam ili razrokost je naziv za poremećaj u položaju jednog ili oba oka. Relativno je česta pojava kod dece i treba ga ozbiljno shvatiti jer utiče na pravilno formiranje vida, kako svakog oka pojedinačno, tako i binokularnog vida.
Razrokost je, zapravo, čest nalaz kod dece sa drugim bolestima oka kao što su oštećenja rožnjače, urođene katarakte, oštećanja mrežnjače, vidnog živca, kao i kod preveremeno rođene dece, dece sa cerebralnom paralizom i hidrocefalusom.
Ipak, veliki broj dece sa razrokošću su potpuno zdrava i nemaju pridružene bolesti.
Kako tačno dolazi do razrokosti?
Položaj očiju određen je ravnotežom akcija svih mišića pokretača očne jabučice, kojih ima ukupno po šest za svako oko. Sposobnost da, gledajući sa dva oka vidimo jednu a ne “duplu” sliku naziva se binokularni vid. Za razvoj binokularnog vida neophodna je usklađenost u radu mišića pokretača očnih jabučica.
Nastanak strabizma
Kod odojčeta, neuromišićni sistem je nezreo zbog čega je položaj očnih jabučica u prva 4 meseca života promenljiv i može da se javi prolazna razrokost. Stoga, svaka pojava razrokosti nakon ovog uzrasta zahteva pregled oftalmologa.
Kada jedno oko gleda u malo drugačijem pravcu u odnosu na drugo, slike koje oči šalju u mozak su različite tj. ne poklapaju se. Pošto ne može da ih objedini, mozak dece nauči da ignoriše sliku koja je nejasnija i koja potiče iz oka koje je razroko. Na taj način oko koje je razroko postaje “lenjo”, odnosno, slabovido oko.
Simptomi
Najvidljiviji simptomi strabizma kod dece su:
- neusklađenost očiju
- zatvaranje jednog oka
- trljanje jednog ili oba oka
- nepravilan položaj glave
Tipovi strabizma
Najčešći oblik strabizma kod dece je ezotropija ili konvergentni strabizam, kada jedno ili oba oka skreću ka nosu. Uz to, može se javiti i egzotropija ili divergentni strabizam kada oko skreće prema spolja. Ređe se javlja vertikalni strabizam, kada je skretanje očiju ka gore (hipertropija) ili ka dole (hipotropija).
Lečenje
Veoma je važno da se strabizam kod dece otkrije što ranije i da se lečenje započne odmah. Što razrokost duže traje, to je lošija prognoza za razvoj vida.
Lečenje može biti konzervativno i hirurško.
– Konzervativno lečenje je neophodno i odnosi se na korekciju refrakcione anomalije nošenjem naočara, zatvaranje oka i, ponekad, vežbe jačanja konvergencije.
– Operacija ima za cilj da dovede oko u pravilan položaj pomeranjem mišića pokretača oka. Nekada je potrebno više od jedne operacije da bi se postigao željeni rezultat.
Prevencija strabizma
Blagovremeno otkrivanje razrokosti i korekcija refrakcionih anomalija (dalekovidosti, kratkovidosti i astigmatizma) od najvećeg su značaja za prevenciju ovog poremećaja i njegovih posledica. Važno je napomenuti da razrokost može izazvati niz pomećaja u životu deteta. Teškoće sa pisanjem i čitanjem, poremećaj u ponašanju, a u kasnijem uzrastu može biti prepreka za bavljenje mnogim profesijama.
Zato ispitivanje pokretljivosti očiju treba biti deo svakog pedijatrijskog pregleda od najranijeg uzrasta deteta.